Een ongewone klus bij de oranjerie van Buitenplaats Berbice

Een ongewone klus bij de restauratie van de Oranjerie van Buitenplaats Berbice in Voorschoten: de spouwmuren, die ter isolatie gevuld zijn met boekweitdoppen, worden leeggezogen. De doppen worden gezeefd, zodat takjes en bouwgruis eruit zijn en dan storten we ze weer terug.

Pieter de la Court brein achter unieke oranjerie

De Oranjerie van Berbice, gebouwd rond 1695, is een van de oudste oranjerieën van Nederland, zo niet de oudste. Pieter de la Court, lakenkoopman en tuinspecialist, was eigenaar van buitenplaats Allemansgeest (het huidige Berbice) van 1688 tot 1716. Hij deed heel wat vooronderzoek, voordat hij zijn bijzondere Oranjerie met voor die tijd zeer moderne spouwmuren en schuiframen bouwde. Zijn ideeën over het aanleggen van oranjerieën (en buitenplaatsen in het algemeen) publiceerde hij in 1737 in zijn boek ‘Byzondere aenmerkingen over het aenleggen van pragtige en gemeene landhuizen, lusthoven, plantagien en aanklevende cieraeden’, met daarin een gedetailleerde beschrijving van de oranjerie van Berbice.  

Isoleren met boekweitdoppen

De oranjerie was bijzonder goed geïsoleerd doordat de spouwmuren (uniek voor die tijd, zeker voor een nutsgebouw), het plafond en de binnenluiken met boekweitdoppen gevuld zijn. Nu zijn bij de restauratie van de oranjerie de spouwmuren met een speciale afzuiginstallatie leeggehaald. De boekweitdoppen, die sinds de bouw rond 1695 in de spouwmuren zaten, worden gezeefd en van onrechtmatigheden zoals takjes, bouwgruis etc., ontdaan. Bij het zeven zijn een paar muntjes uit de 17de- en 18de-eeuw gevonden, een leuk verrassing. Er is 2,5 ton extra aan boekweitdoppen nodig om de spouwmuren weer helemaal op te vullen.

De spouwmuren van de oranjerie zijn dus heel bijzonder. Te meer als je bedenkt dat de zgn. ‘voor-oranjerie’ (de huidige tuinmanswoning), waar tuinlieden geacht werden te werken, geen spouwmuren heeft. Het ging om de planten, niet om de mens!